Planeta na talerzu – dieta planetarna jako pomysł na zrównoważone żywienie

Połączenie zdrowego stylu życia z dbałością o środowisko naturalne to idea, która przyświecała naukowcom podczas tworzenia diety planetarnej. Ta innowacyjna koncepcja żywieniowa ma na celu nie tylko poprawę jakości naszego zdrowia, ale również dąży do zmniejszenia negatywnego wpływu produkcji żywności na stan naszej planety. Szokujące jest to, że obecnie około 800 milionów ludzi na świecie cierpi z powodu niedożywienia, podczas gdy ponad dwie miliardy osób boryka się z problemem nadwagi. Czy zastosowanie diety planetarnej może okazać się kluczem do uratowania Ziemi oraz poprawy stanu zdrowia jej obywateli?

Nie da się ukryć, że współczesny model konsumpcji i produkcji żywności jest ogromnym obciążeniem dla ekosystemu. Zjawiska takie jak przetwarzanie produktów spożywczych, ich transport czy magazynowanie są odpowiedzialne za aż 25% wszystkich zmian klimatycznych wywołanych przez człowieka. Nieodpowiedzialne gospodarowanie zasobami wodnymi, potrzebnymi do nawadniania pól uprawnych, prowadzi do degradacji ekosystemów wodnych oraz zasolenia i erozji gleb. Ponadto, praktyki rolnicze są jednym z głównych źródeł zanieczyszczeń wody powierzchniowej. Czy jesteśmy skazani na taką sytuację?

Pomysł diety planetarnej to stosunkowo nowe rozwiązanie, które zaproponowała Komisja EAT-Lancet, złożona z 37 światowej sławy naukowców. Przez trzy lata badali oni różne modele żywieniowe z całego świata, próbując znaleźć odpowiedź na pytanie, jak zagwarantować Ziemi zrównoważoną przyszłość. Główne założenia ich planu obejmują wyżywienie populacji 10 miliardów ludzi do 2050 roku, redukcję liczby zgonów spowodowanych niezdrową dietą oraz ograniczenie degradacji środowiska naturalnego związanego z produkcją żywności. W 2019 roku raport Komisji został opublikowany w czasopiśmie „The Lancet”, co wywołało wiele reakcji na całym świecie.

Chociaż wiele opinii na temat diety planetarnej było pozytywnych, pojawiły się również głosy krytyki. Niektóre instytucje, takie jak Światowa Organizacja Zdrowia, wycofały swoje poparcie dla tego rozwiązania, obawiając się, że uniwersalny plan żywieniowy może zniszczyć tradycyjne diety wielu kultur i teoretycznie przyczynić się do wzrostu bezrobocia. Krytycy wskazują również na aspekt finansowy wprowadzenia diety planetarnej – twierdząc, że wiele społeczności na świecie nie jest w stanie pozwolić sobie na takie odżywianie.